Stanisław Krynicki (1920 – 1997) ojciec poety i tłumacza Ryszarda Krynickiego.
Stanisław Krynicki urodził się 11 listopada 1920 r. w Kozowej na dzisiejszej Ukrainie w powiecie Brzeżany w województwie tarnopolskim, w rodzinie wiejskiej. W 1936 r. szesnastoletni Stanisław wstąpił do junackiego hufca pracy w okolicach Klesowa. O tym okresie Krynicki tak napisze w swoim pamiętniku cytowanym przez Wojciecha Sadowskiego w artykule „Rzeźbił Plastyk Amator St. Krynicki” opublikowanym w kwartalniku „Twórczość Ludowa” R. XII Nr 2 (35) 1997 Koło Klesowa pracowaliśmy do wybuchu wojny niemiecko-polskiej. Wtenczas przyszedł rozkaz odłożenia sprzętu roboczego do magazynów i pobrania broni i ostrej amunicji. Już nie było pracy tylko służba wojskowa. Nie walczyliśmy. Rosjanie wszystkie wojska polskie wzięli do niewoli. Rosjanie potraktowali nas jako szkołę podoficerską. Ratunek zawdzięczamy naszemu godłu. Były na nim skrzyżowane kilof i łopata. Po niedługim czasie zostaliśmy odesłani do domów. Stąd Krynicki zostaje zesłany do łagru w Berdiańsku nad Morzem Azowskim. Do domu wraca w 1942 r.
Ponownie aresztowany Stanisław wraz z żoną Teofilą (Filą) z Diakowskich (1922 – 1981) zostaje wywieziony na przymusowe roboty do Austrii. Tu 28 czerwca 1943 roku w niemieckim obozie pracy Lager Windberg – zlokalizowanym w austriackim Sankt Valentin niedaleko Linzu urodził się ich syn Ryszard. Po wyzwoleniu, wiosną 1945 r. Kryniccy rozpoczynają powrót do kraju. W maju 1945 r. zatrzymują ich sowieci i Stanisław, który przed 1941 rokiem był więźniem sowieckiego łagru – zostaje przymusowo wcielony do Armii Czerwonej na dwa lata. Teofila z małym Ryszardem wraca sama do Kozowej. Po czym niemal natychmiast wraz z rodzicami Stanisława Ignacym i Katarzyną w wyniku repatriacji trafiają na tzw. Ziemie Odzyskane do miejscowości Tarnów w gminie Lubiszyn położonej ok. 19 km na północny zachód od Gorzowa.
Stanisław w 1947 r. wraca do Polski, odszukuje rodzinę i dołącza do niej. Wkrótce rodzina się powiększy. W 1949 roku na świat przychodzi syn Adam, a dwa lata później córka Rozalia. Stanisław pracuje w lesie, w leśnictwie Mosiny w gminie Witnica. Wiele lat później syn Ryszard w książce „Kamień i szron” tak o tym napisze Ciężko pracował w lesie, był robotnikiem od wszystkiego. Mnie też chciał wszystkiego nauczyć, bo wierzył, że kiedy znowu wybuchnie wojna, tylko praca fizyczna może mnie uratować. Pamiętaj, oni rozpoznają po rękach – mawiał. Jeśli masz spracowane, idziesz na prawo, jeśli masz delikatne, inteligenckie idziesz na lewo, do łagru albo pod ścianę. Nauczył mnie orać, żąć sierpem i kosić. Odróżniać rośliny jadalne od niejadalnych.
Co zadecydowało, że Stanisław robotnik leśny stał się artystą rzeźbiarzem?. Z cytowanego wyżej artykułu Wojciecha Sadowskiego wynika, że zaważyła na tym zarówno chęć zafunkcjonowania w nowej, lokalnej społeczności, ale też akceptacja żony. Sam Krynicki – jak pisze Sadowski – Często podkreśla, że pracy rzeźbiarskiej podjął się nie dla siebie, nie dla ludzi, lecz dla swojej ukochanej żony. Zaczął od wykonywania świeczników z rogów jelenich podobnych do widywanych w domach austriackich. Później, sięgnął po drewno i dłuto.
Na pracownię przekształcił drewutnię znajdująca się w obejściu. Po śmierci żony w 1981 r. ucieczką od samotności dla Krynickiego staje się świat rzeźby i fantazji, zaś wzory czepie jak twierdzi ze snu i starych sztychów.
Tematem podstawowym większości prac Krynickiego są zagadnienia religijne, choć przewijają się motywy z życia wsi i zachodzących w niej przemiany. Jego dziełem jest stworzony w 1985 r. ołtarz główny do kościoła w Tarnowie. Poza kompozycjami ołtarzowymi ważną rolę w twórczości Stanisława Krynickiego spełniają proste a zarazem dostojne rzeźby pojedyncze. Twórczość Krynickiego pisze Sadowski jest niezwykle bogata: obejmuje dziesiątki prac wystawianych w muzeum w Gorzowie Wlkp., w Sulęcińskim Domu Kultury, w Domu Kultury w Myśliborzu oraz w Muzeum Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Uczestniczył w konkursach rzeźbiarskich organizowanych w Gorzowie i Myśliborzu oraz w Ogólnopolskich Przeglądach Dorobku Kulturalnego Wsi w Przytocznej. Stanisław Krynicki zmarł w czerwcu 1997 r. Miał 77 lat.
Syn Stanisława i Teofili Krynickich Ryszard – poeta i tłumacz uczęszczał w Gorzowie do II Liceum Ogólnokształcącego przy ul. Przemysłowej 22, które ukończył w roku 1961. W tym, 2020 r. był oczekiwany wraz z żoną Krystyną w naszym mieście z okazji jubileuszu 70-lecia szkoły. Z powodu pandemii koronawirusa wizyta została odwołana. Interpretacją wierszy poety zajmuje się pani prof. Weronika Kurjanowicz. Jest ona dostępna pod linkiem:
http://ryszardkrynicki.podajdalej.link/
Helena Tobiasz
884 total views, 1 views today
[0]