30 lat temu, 26 października 1990 r. o godz. 10.00 uroczyście odsłonięto pomnik Więźniarek Ravensbrück na cmentarzu Świętokrzyskim w Gorzowie Wielkopolskim przy ul. Warszawskiej.
Pomnik kryjący prochy 16 więźniów obozu w Ravensbruck, zmarłych w Gorzowie w 1945 r. powstał z inicjatywy Zofii Nowakowskiej – byłej dyrektor Muzeum Lubuskiego oraz założycielki i przewodniczącej klubu Pioniera Miasta Gorzowa Wielkopolskiego. Dzieło wykonała gorzowska rzeźbiarka Zofia Bilińska.
Monument w kształcie pionowej pękniętej płyty symbolizującej przerwane życie przedstawia trzy postacie kobiece spętane powrozami. Dwie z nich, z rozwianymi włosami gestami wzywają pomocy, trzecia pochylona, jedną dłonią zakrywa płaczącą twarz, drugą unosi w geście obronnym. Dostojeństwa miejscu nadają okazałe lipy i klony rosnące w pobliżu oraz rząd świerków po lewej stronie, wzdłuż wydzielonego placu wyłożonego kamieniami.
Na granitowej, czarnej nagrobnej płycie widnieje napis: „TU SPOCZYWAJĄ PROCHY 16 WIĘŹNIÓW RAVENSBRÜCK ZMARŁYCH W GORZOWIE WLKP. W 1945 ROKU”. Na bocznej tablicy wyryte są znane nazwiska ośmiu zmarłych: „JÓZEF GOŚCIEC, WALERIAN DREWNIAK, ALEKSANDER KAROL, MARIA KIEŁKOWSKA, EDMUND KURZOWIŃSKI, JULIA LIBERTOWSKA, WŁADYSŁAW MICHNA, STEFANIA POTZOWA” oraz dopisek „POZOSTAŁE NAZWISKA NIEZNANE”.
Zmarłe osoby pochowane w tym miejscu, były leczone wraz z wieloma innymi więźniami w szpitalu PCK, po przywiezieniu ich do Gorzowa w stanie skrajnego wycieńczenia z niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbrück. Niestety, nie wszystkich chorych udało się uratować. Szpital PCK w Gorzowie, kierowany przez dr Ryszarda Brauna mieścił się przy ul. Długiej 22-23, obecnie Kosynierów Gdyńskich. Później, budynek ten, do 2010 r. był siedzibą Zespołu Szkół Gastronomicznych. Opustoszała, poszkolna budowla od października 2019 r. należy do firmy świadczącej usługi medyczne w zakresie chirurgii jednego dnia.
Wśród gości zaproszonych na uroczystość odsłonięcia pomnika znalazły się żyjące jeszcze wtedy byłe więźniarki pracujące w szpitalu PCK w Gorzowie: dr Janina Rudawiec-Nowaczyk (zm. w Poznaniu 20 lutego 1995 r.) oraz Kamila Janowicz-Sycz (zm. w Krakowie 28 stycznia 2019 r.).
Niemiecki obóz koncentracyjny w Ravensbrück w Niemczech położony około 90 km na północ od Berlina został wyzwolony przez Armię Czerwoną 30 kwietnia 1945 roku. W tym roku przypada 75. rocznica zakończenia II Wojny Światowej i wyzwolenia tego obozu.
Tekst i foto Helena Tobiasz
794 total views, 1 views today
[0]