Prezentacja Nadwarciańskiego Rocznika Historyczno – Archiwalnego odbyła się 24 listopada w siedzibie AP w Gorzowie Wielkopolskim.
Dyr. archiwum prof. Dariusz A. Rymar – autor jednego z rozdziałów zatytułowanego „In Memoriam” napisał, że treść protestu z okresu stanu wojennego nie byłaby dziś znana gdyby ks. Kazimierz Buchalik nie odnotował tego w kronice parafialnej. – Tylko dzięki temu odpisowi dzisiaj znamy jego treść z 16 grudnia 1981 r.
Archiwista napisał, że dwa elementy z bogatej biografii ks. Buchalika wydają się najbardziej interesujące. Pierwsze to – Jego postawa wobec stanu wojennego, a drugie – budowanie relacji z Niemcami, dawnymi mieszkańcami Gorzowa. Prof. Rymar zaznaczył, że ks. Kazimierz Buchalik był w grupie pięciu gorzowskich proboszczów, która 16 grudnia 1981 r. oprotestowała pacyfikację strajku w Zakładach Mechanicznych Ursus w Gorzowie. Emerytowany kapłan, były proboszcz parafii Chrystusa Króla zmarł 14 października 2021 r. w wieku 86. lat.
Były prezydent Gorzowa Wlkp. Henryk Maciej Woźniak przypomniał genezę Dnia Pamięci i Pojednania, wspominając m.in rolę ówczesnego ordynariusza diecezji gorzowskiej bpa Wilhelma Plutę.
Natomiast autorem materiału biograficznego o patronie Akademii Gorzowskiej Jakubie z Paradyża jest red. Jerzy Zysnarski, który pracę zatytułował: „Jakub z Paradyża, czyli kto?”.
„Wypisy chrztów z zaginionej księgi metrykalnej parafii ewangelickiej w Międzyrzeczu z lat 1814 – 1817” – to rozprawa Piotra Dziembowskiego.
W tekście „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata – żyli wśród nas”, autorstwa Weroniki Kurjanowicz i Heleny Tobiasz przedstawione są losy czterech gorzowian wyróżnionych godnością „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. Są to Michał Czuba (1913-1996), Danuta Czubek, po mężu Smenda (1924-1991), Weronika z Mroczków 10v Kowalska, 20v Szarek (1903-1970) i jej córka Maria po mężu Wolfram (1922-1997).
Uroczystość wręczenia dyplomów oraz medali odbyła się w Gorzowie Wielkopolskim 30 maja 1994 r. Medal pośmiertnie Danuty Czubek po mężu Smendy odebrała córka Grażyna Sikorska.
Michał Czuba do Gorzowa przyjechał z Radziejowa w powiecie tarnopolskim na terenie dzisiejszej Ukrainy. Pracował jako „behapowiec” w gorzowskich Zakładach Stolarki Budowlanej „Stolbud”. Z materiałów archiwalnych wynika, że udział w ukrywaniu Żydów mieli również inni członkowie jego rodziny zamieszkali po wojnie w Gorzowie, a więc jego siostra Elżbieta po mężu Surowców i jej mąż Gwido Surowców – pierwszy dyrektor „Stolbudu”.
Trzy „Sprawiedliwe”, które na Ziemie Zachodnie przyjechały z Brwinowa koło Warszawy są powiązane rodzinnie. Weronika z Mroczków uhonorowana wraz z córką Marią to ciocia Danuty Czubek po mężu Smendy. Danuta Czubek przyjechała wraz z mamą Stanisławą (siostrą Weroniki) z Mroczków po mężu Czubek. Mąż Stanisławy, a ojciec Danuty Stanisław Czubek zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz w 1942 r. Świadectwo Ocalonej Brachy Horowicz po mężu Karwasser posłużyło Yad Vashem do Ich odznaczenia 8 października 1992 r. Medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
W rozdziale „Badacze naszego regionu” Krystyna Kamińska przybliżyła sylwetkę Grażyny Kostkiewicz – Górskiej – kierowniczki Działu Zbiorów Regionalnych w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Zbigniewa Herberta.
Rocznik zawiera prawie 600 stron.
„Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny” jest czasopismem wydawanym przez Archiwum Państwowe w Gorzowie Wielkopolskim oraz Towarzystwo Przyjaciół Archiwum i Pamiątek Przeszłości.
Pierwszy numer rocznika został opublikowany w 1994 r. Ukazują się w nim rozprawy i przyczynki, biogramy osób związanych z regionem, edycje źródeł znajdujących się w Archiwum Państwowym w Gorzowie Wielkopolskim oraz bibliografia historii regionu.
518 total views, 1 views today
[0]