Tekst Henryk Maciej Woźniak
Za skróceniem nazwy miasta i przywróceniem jej polskiej historycznej nazwy, przemawia wiele niepodważalnych przesłanek.
- Względy historyczno-geograficzne.
Względy historyczne są tu o tyle istotne, że przeciwnicy skrócenia nazwy miasta często odwołują się do historii, niesłusznie wiążąc Gorzów z Wielkopolską.
Jednakże, abstrahując od wcześniejszej przynależności ziem nad Wartą oraz Odrą do państwa polskiego pierwszych Piastów, faktem jest, że dzisiejszy Gorzów został założony, z woli margrabiego Brandenburgii Johanna, przez Alberta de Luge w roku 1257 na północnym brzegu Warty jako Landisberch Nova. Miasto aż do roku 1945 znajdowało się w granicach zmieniających się form państw niemieckich i w granicach Polski znalazło się w wyniku Pokoju Poczdamskiego.
Wprawdzie oficjalna nazwa miasta w ciągu wieków ewoluowała przyjmując ostatecznie formę Ladsberg an der Warhe, to jednak miasto miało także nazwę polską. W XIX wieku polski odpowiednik nazwy miasta, w postaci Górzew pojawia się na kartach „Polski w kształcie dykcjonarza historyczno-statystyczno-jeograficznego” wydanego w Paryżu w 1838 r. oraz na kartach „Starożytnej Polski pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym” wydanej w Warszawie w 1848 roku.
W kartografii nazwa Gorzów i to bez dodania Landsberg widnieje na mapie wydanej we Lwowie w 1934 r. przez wybitnego uczonego prof. Eugeniusza Romera. Co więcej pojawia się także na mapach sprzed I Wojny Światowej, np. na mapie Królestwo Polskie i przyległe prowincyje Austryi, Niemiec, Rosyi w sześciu sekcjach, wydanej również we Lwowie przez Zakład Kartograficzny TĘCZA.
Mapa nie jest wprawdzie datowana ale zarówno jej nazwa jak i naniesione na niej szlaki kolejowe pozwalają uznać, że została wydrukowana jeszcze w czasach rozbiorowych, zapewne przed 1913 r. Na tej mapie Gorzów widnieje obok nazwy Landsberg. Jest też nieco późniejsza Mapa Rzeczypospolitej Polskiej z granicami zachód. i płn.-zach. ustalonymi w Traktacie Wersalskim, Druk w Krakowie 1919 r., na której widnieje nazwa Gorzów oraz w nawiasie Landsberg. W marcu 1945 kiedy do Landsberga a/W przybyli z wielkopolskiego Wągrowca osadnicy z Florianem Kroenke na czele, Landsberg był po prostu Gorzowem. Tak brzmiała nazwa miasta, tak też w zasadzie była pisana, również w dokumentach i na pieczęciach, czasem przez analogię do niemieckiej nazwy dodawano …nad Wartą.
Jednak w maju 1946 r. wprowadzona została urzędowa nazwa miasta z przymiotnikiem „Wielkopolski”. Zapewne było to spowodowane tym, że Gorzów znajdował się w tym czasie w województwie poznańskim (w latach 1945–1950) i chodziło nie tylko o jego odróżnienie od innych miejscowości o nazwie Gorzów (miasto Gorzów Śląski oraz wieś Gorzów).
Gorzów będąc wówczas siedzibą Wicewojewody Poznańskiego był centrum administracyjnym 14 powiatów Ziemi Lubuskiej, taka więc nazwa miasta miała zapewne podkreślać, poprzez przymiotnik Wielkopolski związki w Wielkopolską i polskość miasta. Dzisiaj, tamte motywacje nie dość, że nie uzasadnione historycznie straciły jakikolwiek sens.
Zatem skrócenie nazwy miasta i powrót do pierwotnej polskiej nazwy, zapisanej na przedwojennych mapach przez wybitnego polskiego geografa prof. Eugeniusza Romera było by wyrazem szacunku dla wielu pokoleń Polaków tak właśnie przez stulecia nazywających po polsku niemiecki Landsberg.
Henryk Maciej Woźniak
O GORZOWIE WIELKOPOLSKIM ALBO TYLKO O GORZOWIE: http://wandamilewska.pl/?p=22576
272 total views, no views today
