86. ROCZNICA POŻARU SYNAGOGI W NOC KRYSZTAŁOWĄ

IMG_0420IMG_0426IMG_9883

86 lat temu podczas Nocy Kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku ofiarą pożaru wywołanego przez niemieckie bojówki stała się landsberska synagoga. Żydowska świątynia uroczyście poświęcona 13 września 1854 roku była prawdopodobnie zlokalizowana przy Judenstraße 1 (Żydowska 1), po 1933 roku Zimmermannstraße, w 1945 roku nazwana ul. Lechitów, później, po 1960 roku w wyniku przebudowy tego fragmentu miasta ulica została zlikwidowana. Niektóre źródła lokalizują synagogę przy Baderstraßse 9 ( ul. Łazienki 9).

Obecnie miejsce dawnej synagogi zniszczonej w efekcie pożaru i wojny zajmuje wielorodzinny budynek mieszkalny usytuowany pod adresem ul. Łazienki 2-4. Zarządcą  budynku jest Spółdzielnia Mieszkaniowa „Włókno”. Zgodnie z informacją uzyskaną w Spółdzielni, budynek pierwotnie przeznaczony dla pracowników Stilonu, został zasiedlony w 1963 roku.

O dawnej synagodze przypomina kamień pamiątkowy z wygrawerowaną Gwiazdą Dawida i napisem po polsku i hebrajsku „Synagoga” oraz datą jej istnienia: 1854-1938. Głaz został ustawiony w pobliżu budynku 24 listopada 2014 roku z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Gorzowa.

Na skwerze, w sąsiedztwie znajduje się również tablica upamiętniająca społeczność żydowską i synagogę odsłonięta 29 sierpnia 2018 roku z napisem o treści:

Pamięci żydowskich mieszkańców Landsberga.

Żydzi mieszkali w Landsbergu od XIV wieku przyczyniając się do rozwoju miasta.

W 1871 r. w mieście żyło 730 Żydów.

W Landsbergu znajdowały się synagoga oraz dom gminy tzw. Kahał.

Synagoga wybudowana w 1854 r. została spalona podczas Nocy Kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 r. przez niemieckie nazistowskie bojówki.

Po 1942 r. ostatni landsberscy Żydzi zostali deportowani przez Niemców do gett i obozów zagłady. Przeżyli tylko nieliczni.

Pamięć o nich jest błogosławieństwem. 2018/5778

Noc Kryształowa – pogrom Żydów w III Rzeszy, połączony z paleniem synagog i niszczeniem żydowskiego majątku, zainicjowany przez władze państwowe w nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku. Ulice niemieckich miast zostały zasypane odłamkami szkła i kryształów z rozbijanych wystaw żydowskich sklepów i mieszkań, stąd też nazwa pogromu.

Tekst i foto Helena Tobiasz

 

94 total views, no views today

W SOBOTĘ RUSZAJĄ GORZOWSKIE SPOTKANIA TEATRALNE

Teatr 24Teatr 23

Gorzowskie Spotkania Teatralne rozpoczną się w najbliższą sobotę 9 listopada i potrwają do 15 listopada.   Zapoczątkuje Teatr Współczesny z Warszawy spektaklem pt. „WSTYD”.

Wystawionych zostanie 11 przedstawień. Spektakle „Lekkoduch” Teatru w Płocku i „Kwartet” Lubuskiego Teatru w Zielonej Górze są dofinansowane z funduszu Krajowego Planu Odbudowy, zatem bilety na te spektakle są tańsze niż pozostałe.

Jak zwykle do Gorzowa Wielkopolskiego przybędzie wielu znanych w Polsce aktorów, między innymi Krystyna Janda, Paweł Małaszyński, Mateusz Damięcki, Krzysztof Stelmaszyk, Jacek Braciak, Zbigniew Zamachowski i wielu innych.

Program GST

9 listopada (sobota), godz. 17.00, 20.00
WSTYD

Teatr Współczesny z Warszawy
reżyseria: Wojciech Malajkat
występują: Izabela Kuna, Jacek Braciak, Agnieszka Suchora, Mariusz Jakus

10 listopada (niedziela), godz. 16.00, 19.00
TYDZIEŃ, NIE DŁUŻEJ…

Fundacja Teatru Kwadrat z Warszawy
reżyseria: Anna Małman
występują: Andrzej Nejman, Anna Cieślak, Paulina Chruściel, Paweł Małaszyński

11 listopada (poniedziałek), godz. 19.00
LEKKODUCH

Teatr im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku
reżyseria: Jan Tomaszewicz
występują: Aleksander Maciejczyk, Szymon Cempura, Maja Rybicka, Jakub Matwiejczyk, Dariusz Poleszak-Hass, Piotr Bała, Mariusz Pogonowski, Magdalena Tomaszewska, Henryk Jóźwiak, Bogumił Karbowski, Katarzyna Wieczorek, Barbara Misiun, Dorota Cempura.

12 listopada (wtorek), godz. 19.00
KWARTET

Lubuski Teatr w Zielonej Górze
reżyseria: Robert Czechowski
występują: Elżbieta Donimirska, Tatiana Kołodziejska, Jerzy Kaczmarowski, Janusz Młyński

13 listopada (środa), godz. 17.00, 20.00
OSZUŚCI

Fundacja Beta Art
reżyseria: Jan Englert
występują: Michalina Łabacz, Gabriela Muskała, Beata Ścibakówna, Piotr Grabowski, Filip Pławiak, Zbigniew Zamachowski

14 listopada (czwartek), godz. 19.00
MY WAY

Teatr Polonia z Warszawy
reżyseria: Krystyna Janda
występuje: Krystyna Janda

15 listopada (piątek), godz. 17.00, 20.00
LILY

Och-Teatr z Warszawy
reżyseria: Krystyna Janda
występują: Krystyna Janda, Mirosław Haniszewski, Natalia Berardinelli, Magdalena Smalara, Mateusz Damięcki, Magdalena Lamparska, Krzysztof Stelmaszyk, Adam Serowaniec

107 total views, no views today

PO RAZ PIERWSZY W FILHARMONII GORZOWSKIEJ ZABRZMIAŁA I SYMFONIA MAHLERA

IMG_3856-2IMG_3861

Po raz pierwszy w Filharmonii Gorzowskiej zabrzmiała I Symfonia Gustava Mahlera. Gościnnie w Gorzowie Wielkopolskim wystąpiła Landesjugendorchester Berlin. Stuosobowa orkiestra młodych muzyków pod dyrekcją Ewy Strusińskiej wykonała Uwerturę Grażyny Bacewicz i Koncert fletowy G-dur Mozarta, w którym w partii solowej wystąpiła flecistka Dascha Schuster. 

Po półgodzinnej przerwie, w drugiej części koncertu, po raz pierwszy w Filharmonii Gorzowskiej zabrzmiała I Symfonia Gustava Mahlera.

Obok młodzieńczej werwy muzyków, na uwagę zasługuje żywiołowość a nawet wirtuozeria pani dyrygent, która poruszała się z niesamowitą wdzięcznością ukazując maestrię swego zawodu, rozpalającego pasję artystyczną młodych odtwórców. Tak to odebrałam. Każda grupa instrumentalistów została sowicie nagrodzona oklaskami słuchaczy.

Odrębna pochwała należy się flecistce Daschy Schuster, o której grze, w czasie przerwy w kuluarach filharmonii dało się  słyszeć zachwyty mówiące o lekkości i przejrzystości muzycznych tonów, szmerów, szumów fal i powiewu wiatru. Każdy meloman coś miłego usłyszał w swojej artystycznej wyobraźni.

Gustav Mahler – austriacki kompozytor urodzony na Morawach, żył w latach 1897-1907. Początkowo wyznania mojżeszowego, potem ochrzcił się w obrządku rzymskokatolickim. Był dyrygentem Opery Wiedeńskiej. Jego twórczość jest silnie ekspresyjna, nasycona chromatyką…./wg Arthur Jacobs, Słownik Muzyczny/.

Wg Wikipedii – Przez większość krytyków uważany za jednego z najwybitniejszych symfoników w historii muzyki. Za życia ceniony był przede wszystkim jako dyrygent

Tekst Wanda Milewska

Foto Grzegorz Milewski

95 total views, no views today

POPOŁUDNIE Z MUZYKĄ W GORZOWSKIM MUZEUM

Foto Grzegorz Milewski
Niewielką publiczność zgromadził koncert z cyklu „Popołudnie z Muzyką”, którego organizatorami są Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta i Gorzowskie Towarzystwo Muzyczne. Wydarzenie zaplanowano na godz. 16 a już o godz. 17 tuż obok, w Filharmonii Gorzowskiej miał się rozpocząć koncert stuosobowej berlińskiej orkiestry.
W koncercie w Sali Malarstwa w Zespole Willowo-Ogrodowym wystąpiła pianistka Lena Juszkiewicz – uczennica Państwowej Szkoły Muzycznej I i II st. imienia Tadeusza Szeligowskiego w Gorzowie Wielkopolskim w klasie prof. Macieja Pabicha. Nagradzana i wyróżniana w konkursach krajowych i międzynarodowych. W tym roku zdobyła najwyższą nagrodę w Międzynarodowym Konkursie Muzycznym w Singapurze. Artystce towarzyszył Maciej Grygiel – skrzypce, Maciej Grygiel jest absolwentem Akademii Muzycznej w Krakowie. Od kilkunastu lat jest muzykiem orkiestry Filharmonii Gorzowskiej i nauczycielem Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia.
IMG_3847
Następnie z Leną Juszkiewicz zagrała Magdalena Łozińska – skrzypce, Laureatka I Ogólnopolskiego Konkursu Skrzypcowego „Mistrzowie Klasyki” w Poznaniu, uczennica Macieja Grygiela. 
IMG_3850
Na zakończenie wystąpiła najmłodsza 9-letnia skrzypaczka Helena Oziewicz, także uczennica Macieja Grygiela.  
IMG_3853
W programie znalazły się kompozycje Karola Szymanowskiego, Grażyny Bacewicz i Antonio Vivaldiego.
 Koncert zapowiadał Jerzy Jurdziński z GTM.
FIL1
W każdym razie dobór repertuaru i wykonanie ich przez młodych artystów w pięknej muzealnej  scenerii pozostawia niezwykle miłe wspomnienia i chęć uczestniczenia w takich kameralnych koncertach.
Foto wm

 

69 total views, no views today

GORZOWSKI CMENTARZ ŚWIĘTOKRZYSKI I JEGO OTOCZENIE

LISTOPADLISLISTOPKOŚCIÓŁKOŚ

Staraniem ks. Rafała Zięciaka, proboszcza najstarszej parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Gorzowie Wielkopolskim, przy której znajduje się zabytkowy Cmentarz Świętokrzyski, nekropolię u we władanie przejęło miasto. Cmentarz wymaga gruntownego odnowienia, a prace będą się odbywać pod nadzorem konserwatorskim.

Cmentarz Świętokrzyski położony w centrum miasta przy ul. Warszawskiej jest cennym zabytkiem, założonym w połowie XIX w przez gminę katolicką. W 1962 r. został zamknięty dla pochówków, a w 1991 r. wpisany został do rejestru zabytków.

Ks. Rafał Zięciak przyznał, że od długiego czasu zabiegał najpierw o pozyskanie środków na prowadzenie nekropolii, a próby jej ratowania podejmowało także Stowarzyszenie Rodzin Katolickich oraz jego prezes śp. Tadeusz Horbacz. Jednak ze względu na coraz wyższe koszty i brak funduszy proboszcz starał się o przekazanie miastu cmentarza, którego utrzymanie leżało w gestii tej parafii.

– Przywracanie świetności cmentarza potrwa wiele lat. Poważniejsze zadania będą wymagały dużych nakładów finansowych. Trzeba będzie szukać źródeł zewnętrznego dofinansowania. W protokole sporządzonym przy odbiorze nekropolii opisano najpilniejsze potrzeby związane z bezpieczeństwem osób odwiedzających cmentarz. Zagrożenie stanowią przede wszystkim obumarłe drzewa i uschnięte konary. Konserwator zabytków wydał zgodę na usunięcie 31 obumarłych drzew, natomiast 40 innych polecił poddać pielęgnacji oraz oczyścić teren – wyjaśnił rzecznik prasowy UM Wiesław Ciepiela.

Ks. Rafał Zięciak jest proboszczem tej parafii 22 lata, w następnym roku będzie obchodził 50-lecie święceń kapłańskich, przy okazji wspomnienia jubileuszu wyraził niepokój o opiekę duszpasterską w tym kościele. – Było tu czterech księży, a zostanie tylko dwóch – powiedział w rozmowie z KAI.

Proboszcz przypomniał również, że do 1962 r. był tu cmentarz komunalny. Potem został zamknięty, nie odbywały się tu pochówki, natomiast powierzchnia jest niewykorzystana, bo jest jeszcze ok. 8 tys. wolnych miejsc. Duszpasterz wyraził nadzieję, że po zmianie właściciela być może pochówki będą się tu odbywały. Ale na pewno nieprędko to nastąpi.

Parafia sąsiaduje z Domem Zakonnym Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo, Niepublicznym Przedszkolem „Wincentyńskie dzieci” prowadzonym przez zakonnice oraz z Muzeum Lubuskim im. Jana Dekerta a także z nowoczesną Filharmonią Gorzowską.

Dla potrzeb parafii rzymskokatolickiej w latach 1854-1855 zbudowano kościół parafialny pw. Świętego Krzyża, nazwany następnie Podwyższenia Krzyża Świętego, a ze względu na kolor cegły kościół powszechnie znany jest jako „Czerwony Kościół”.

Ponad 150-letnia gorzowska nekropolia o powierzchni prawie 4 ha, położona jest na wzgórzu. Na szczycie skarpy, w okresie międzywojennym, wybudowano dwupoziomową kaplicę cmentarną, która do niedawna służyła Kościołowi greckokatolickiemu.

 

 

 

119 total views, no views today

O PAMIĘTANYCH I ZAPOMINANYCH NA GORZOWSKIEJ NEKROPOLII

IMG_0365 IMG_0372IMG_0370IMG_0381IMG_0383

W tym roku odwiedzający cmentarz komunalny w Gorzowie Wielkopolskim przy ul. Żwirowej mogli również uczestniczyć w mszach świętych odprawianych o godz. 9.00, 10.30 i 12.00 w kaplicy miejskiej oraz kaplicy Gorzowskiego Domu Pogrzebowego. Podczas liturgii o godz. 9.00 ks. Zbigniew Samociak wspominał licznych kapłanów spoczywających na tej nekropolii, zarówno znanych, pamiętanych jak i odchodzących w niepamięć. Przywołując pamięć kapelana Solidarności ks. Witolda Andrzejewskiego czy zmarłego niedawno ks. prof. Romana Harmacińskiego jak też kapelana Gorzowskich Żużlowców ks. Andrzeja Szkudlarka, ksiądz Samociak przypomniał także zapominanego już księdza Józefa Czaprana, który pośmiertnie w 2022 roku został uznany za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Ks. Józef Czapran urodzony 11 kwietnia 1893 roku we Lwowie, po przybyciu na  Ziemie Zachodnie od 12 lipca 1946 roku pełnił posługę proboszcza w Barlinku, tam też jest wymieniany wśród kreatorów powojennego wizerunku Barlinka. Następnie, ks. Czapran od 19 lutego 1952 roku aż do przejścia na emeryturę 14 grudnia 1963 roku był proboszczem kościoła katedralnego w Gorzowie Wielkopolskim. Zmarł 31 maja 1972 roku w Gorzowie. Spoczywa na tutejszym cmentarzu komunalnym. Obok grobu zasłużonego kapłana znajduje się też grób jego siostry Stanisławy urodzonej 15 października 1898 roku, zmarłej 7 grudnia 1977 roku.

Więcej, jak ks. Józefa Czaprana i jego siostrę Stanisławę wspominają gorzowianie:

http://wandamilewska.pl/?p=24484

https://www.ekai.pl/gorzowianie-wspominaja-bohaterstwo-ksiedza-jozefa-czaprana-proboszcza-ktory-ratowal-zydow-podczas-ii-wojny-swiatowej/

 

Tekst i foto Helena Tobiasz

179 total views, no views today

KOŃCZY SIĘ MIESIĄC RÓŻAŃCOWY

RÓŻANIEC20241002_113402RÓ

Kończy się październik nazwany miesiącem różańcowym. Jednak modlitwę różańcową odmawiać można okrągły rok.

Październik jest kojarzony z Różańcem od czasów papieża Leona XIII, który przypominał, że modlitwa różańcowa jest streszczeniem Ewangelii.

Dla przypomnienia: są cztery Tajemnice, które odmawia się w określonych dniach tygodnia.

Tajemnice radosne (poniedziałki i soboty)

I Zwiastowanie NMP
II Nawiedzenie św. Elżbiety
III Narodzenie Jezusa
IV Ofiarowanie w świątyni
V Znalezienie w świątyni

Tajemnice światła (czwartki)

I Chrzest Pana Jezusa w Jordanie
II Objawienie siebie na weselu w Kanie Galilejskiej
III Głoszenie Królestwa Bożego i wzywanie do nawrócenia
IV Przemienienie na górze Tabor
V Ustanowienie Eucharystii

Tajemnice bolesne (wtorki i piątki)

I Modlitwa w Ogrójcu
II Biczowanie
III Cierniem ukoronowanie
IV Droga Krzyżowa
V Śmierć na Krzyżu

Tajemnice chwalebne (środy i niedziele)

I Zmartwychwstanie Pana Jezusa
II Wniebowstąpienie
III Zesłanie Ducha Świętego
IV Wniebowzięcie Maryi
V Ukoronowanie Matki Bożej na Królową nieba i ziemi

 

99 total views, no views today