milpress

Tekst: Ewa Rutkowska

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zb. Herberta w Gorzowie

5 lipca 2022

Spotkanie „Dlaczego  KODEKS  KORWINA  powinien zostać w Toruniu?”

Wykład z ilustracjami na ten temat wygłosiła kustosz mgr Anna Wronka – kierownik Działu Zbiorów Specjalnych Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.

Mówiła o tym bardzo cennym zabytku piśmiennictwa, który został napisany przez Naldo Naldiego, włoskiego humanistę, poetę i profesora Akademii Florenckiej, w połowie XV wieku, w formie poematu. Powstał on na polecenie króla węgierskiego Macieja Korwina (1443 – 1490).

Rękopis zawiera 62 pergaminowe karty zapisane dwustronnie. I podzielony jest na cztery księgi. Do czasów współczesnych nie zachowała się oryginalna oprawa Kodeksu.

„Manuskryp ten należy do grupy nielicznie zachowanych, słynnych corvinianów, czyli kodeksów iluminowanych, należących niegdyś do biblioteki króla Węgier. Dzieło wychwala wspaniałą bibliotekę króla. I zawiera opis zbiorów królewskich, wraz z katalogiem autorów, których dzieła znajdowały się w królewskiej bibliotece. Wartość manuskryptu podnoszą piękne iluminacje – dekoracje renesansowe, wykonane przez jednego z wiodących ówczesnych malarzy książkowych w Italii – Attavante delli Attavanti (1452 – 1525)”.

Kodeks związany jest z Toruniem od XVI wieku. Został on wtedy zakupiony przez mieszczanina toruńskiego i przekazany do zbiorów Gimnazjum Akademickiego dla celów publicznych. Księga ta jest jednym z najcenniejszych zachowanych zachodnioeuropiejskich rękopisów iluminowanych z XV stulecia.

Do dzisiaj zostało około 650 Korwinianów rozproszonych po świecie. Najwięcej znajduje się we Włoszech – 73. Na Węgrzech – 55. W Polsce znajduje się 5 Korwinianów i to nie w jednym miejscu, między innymi w Krakowie, Warszawie, Toruniu.. . „Kodeks ten, wchodząc w skład spuścizny po bibliotece Gimnazjum Akademickiego w Toruniu, stanowi nierozerwalny i niepodzielny zasób, stanowiący dziedzictwo regionalne związane z Toruniem i historią Polski. Książnica Kopernikańska jako spadkobierczyni wielowiekowej tradycji kolekcjonowania i gromadzenia zbiorów w Toruniu i regionie pieczołowicie chroni dziedzictwo narodowe, aby zachować je dla przyszłych pokoleń”. Na całym świecie Kodeks ten  utożsamiany jest z Toruniem i  Biblioteką Kopernikańską.

Wszyscy ważni w Toruniu protestują przeciw decyzjom obecnych władz kraju.

W sieci znajduje się DEKLARACJA poparcia w obronie manuskryptu, którą każdy może podpisać. Już podpisały ją tysiące ludzi. „od XVI wieku Toruń, to jego miejsce, to przyjazny i dbający dom. (Prezydent Torunia Michał Zaleski).  Podarowanie Węgrom Kodeksu nie byłoby błędem – byłoby zbrodnią. ( Arkadiusz Wagner UMK w Toruniu). Nie wszystko co dozwolone, jest uczciwe – tak właśnie odbieram ten pomysł. (Prof. dr hab. Andrzej Sokala, Rektor UMK w Toruniu). Ten dokument powinien zostać zachowany dla Torunia i naszej Ojczyzny. (Marszałek Sejmiku Kujawsko-Pomorskiego Piotr Cełbecki)”. To tylko kilka przykładowych głosów- protestów, mieszkańców Torunia.

Zabezpieczeniem byłoby wpisanie Manuskryptu do Narodowych Zasobów Bibliotecznych. W tej sprawie czynione są starania. Pytania z sali dotyczyły stanu aktualnego Kodeksu. Czy Książnica Kopernikańska wie już, jakie są decyzje „z góry”. Okazuje się, że nadal jest to stan zawieszenia. Ale jest nadzieja, że głosy wszystkich obrońców manuskryptu zostaną wzięte pod uwagę. Że zwycięży rozsądek. I dobro Kraju. Do tych protestów dołączają się gorzowianie.

Wykładowi towarzyszyła wystawa.

Ewa Rutkowska

 lipiec 2022

506 total views, no views today

Tekst: Ewa Rutkowska

Scena letnia Teatru im. Juliusza Osterwy w Gorzowie. Kolejne dwa dni ze znanymi aktorami

Dwudziestolecie sceny obchodzone jest z przytupem. Dyrektor Jan Tomaszewicz zaprosił, jak mówi za każdym razem, swoich przyjaciół. Artystów, których podziwia i z których czerpie natchnienie oraz wiedzę.

W minioną sobotę, 2 lipca na gorzowskiej scenie, w programie „One man show” wystąpił Daniel Olbrychski. Jak donosi Wikipedia, uznawany za jednego z najwybitniejszych aktorów filmowych i teatralnych swojego pokolenia. Zagrał w blisko 180. filmach kinowych i telewizyjnych. Podczas swojego show wspominał dzieciństwo, rodziców i pierwsze kroki na scenie w „przedszkolu”, czyli w Studium Teatralnym, które prowadził Andrzej Konic. Z sentymentem wspomina  śpiewany przez Ewę Demarczyk wiersz Juliana Tuwima  „Walc Brillante”. Wiersz ten jest rodzaju męskiego, ale Ewa Demarczyk śpiewała go z wielkim powodzeniem.  Na spotkaniu tym mieliśmy przyjemność posłuchania mistrza w oryginalnej wersji. Dykcja i interpretacja… przyznam, że to było wspaniałe przeżycie.

Na spotkaniu w Gorzowie wspominał też swoje pierwsze filmy oraz znajomości z wielkimi ludźmi światowego kina. A znajomości ma rozległe. Wspominał swoich „promotorów”: Andrzeja Wajdę, Jerzego Hoffmana i Adama Hanuszkiewicza. Także przyjaciół nie związanych z jego aktorstwem: Czesława Miłosza, Włodzimierza Wysockiego, Bułata Okudżawę.. Wspominał swoją wizytę u Papieża Jana Pawła II i wspólną recytację Norwida. Mówił też o swoim szczęściu, że dość szybko odkrył go Andrzej Wajda.

Daniel Olbrychski debiutował w 1963 roku w filmie Janusza Nasfetera „Ranny w lesie”. Ale, jak powiedział na spotkaniu, ważną rolą była i jest w jego karierze rola Rafała Olbromskiego w filmie Andrzeja Wajdy „Popioły”. Wtedy poznała go szersza publiczność. Bo film poszedł w świat i „do ludzi”. W tych 180. filmach znamy go z wielu ról, ale chyba najbardziej z filmów Jerzego Hoffmana. Rola Kmicica w „Potopie” i Azji Tuhajbejowicza w „Ogniem i mieczem”, są jedyne w swoim rodzaju. A na koniec wyrecytował Inwokację z „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza „Litwo Ojczyzno moja…”. I wstrząsający wiersz nieznanej mu poetki o strachu i samotności konia jadącego na rzeź… Publiczność dopisała w nadmiarze i w skupieniu wysłuchała artystycznego życiorysu tego wielkiego Artysty.

W drugim dniu, w niedzielę 3 lipca w programie z lekkim  przymrużeniem oka pt. „Kobieta do zjedzenia” wystąpiła znana z wielu seriali aktorka Teatru Polskiego w Warszawie Magdalena Smalara z towarzyszeniem muzyków: (fortepian i kontrabas).

Artystka opowiadała różne anegdoty dotyczące jedzenia, żartowała z samej siebie. I śpiewała piosenki o jedzeniu. Spektakl ten, to opowieść o największej namiętności świata, o jedzeniu. W programie znajdują się piosenki już znane oraz napisane specjalnie do tego programu. Jej śpiewanie, jak nadmieniła artystka, związane jest z pisaniem i z piosenkami Agnieszki Osieckiej.

Było dowcipnie, lirycznie i zabawnie.

Magdalena Smalara jest absolwentką Akademii Teatralnej w Warszawie. Śpiewa od zawsze. W 2001 roku w Sopocie w Konkursie na Interpretację piosenek Agnieszki Osieckiej organizowanym przez Fundację „Okularnicy” otrzymała kilka ważnych nagród: Grand Prix, Nagrodę publiczności i Nagrodę Dziennikarzy. W telewizyjnym filmie „Osiecka” grała rolę służącej Osieckich. Jest też laureatką nagrody im. Tadeusza Łomnickiego, w dwa lata po ukończeniu studiów za wybitne osiągnięcia. Znaczy że, szybko poznano się na jej talencie.

Ma na swoim koncie bardzo dużo ról, o różnej wielkości w filmach i spektaklach teatralnych. Jej mężem jest Krzysztof Zieliński, pierwowzór Grzegorza Kwiatkowskiego (młodszego z braci), znanego  bohatera z filmu „300 mil do nieba”.

Ewa Rutkowska

lipiec 2022     

700 total views, no views today