milpress

Z cyklu farmaLITER Spotkanie autorskie z Marcinem Ostrychaczem i promocja jego drugiego tomiku poetyckiego „Ruje i wyciszenia”

Gorzów,  Klub „Jedynka”. 10 lutego 2017

Relacja Ewy Rutkowskiej

Marcin Ostrychacz urodził się (1983) w Hajnówce. Studiował Kulturoznawstwo w Białymstoku. Od kilku lat mieszka w Poznaniu. Zawodowo zajmuje się fotografią.

Jest laureatem z 2013 roku  Festiwalu Poznańskich Poetów i konkursu im. Klemensa Janickiego. Nagrodą był druk tomiku. Tak zaistniał jego pierwszy tomik pt. „Zamiatając pod wiatr”. Autor jest stypendystą Marszałka Województwa Wielkopolskiego.

Spotkanie prowadziła Beata P. Klary. Była też muzyka elektroniczna w wyk. Grupy Wrathau i Mała Fuzja w składzie Sebastian Siuda i Kamil Kwiatkowski.

Beata i obaj muzycy są stypendystami Prezydenta Miasta Gorzowa.

Kiedyś w swoim pierwszym wywiadzie, Marcin Ostrychacz  powiedział m.in. „Nie lubiłem poezji do 17 roku życia. Zawsze uważałem, że jest to zajęcie dla kobiet. „Punkowanie” obudziło moje zainteresowanie poezją, bo teksty punkowe były o czymś ważnym i były dobre. Byłem punkiem nie takim z irokezem, fascynowały mnie  hasła, m.in. o pokój i  miłość…”

Zajmując się pisaniem, jak powiedział na spotkaniu; „podjąłem się  próby odpowiedzenia na pytanie, czy człowiek jest człowiekiem, czy zwierzęciem, czy czymś pośrednim… I dalej. „Moje poezjowanie zaczęło się od Charlesa Boudelaire’a, który opisywał także drugą, bardziej mroczną stronę człowieka.”.

Marcin pisał już we wczesnej młodości, ale chyba dopiero w wieku 25 lat, zrozumiał, że i on  może drążyć rzeczywistość, był coraz bardziej świadomy pisania. Aby pisać, należy także czytać, więc na pewno jakiś wpływ na niego  miało wielu innych, uznanych  autorów. Ale pewnie duży procent, to predyspozycje autora. Wiedział czego chce. A chciał stanąć w opozycji do rzeczywistości…

Jako, że urodził się w puszczy Białowieskiej, mówi o tym miejscu jak o miejscu magicznym. Mówi, że tylko w lesie umie się modlić. Pierwszy tomik, nieco bardziej oddaje oddziaływanie na niego miasta. Ten drugi starał się poświęcić w większości puszczy. Choć znajdują się w nim także inne wiersze, nie tylko z życia lasu…

Wg recenzentów, drugi tomik jest lepszy od pierwszego. Widać w nim rozwój autora. Jest to „szeroki zakres dykcji dopuszczonej do głosu”. A Marcin dopowiedział „Język pełni tu rolę służebną. Służy do dokopywania się do tej szczególnej wiedzy o człowieku”. Pisząc, bierze odpowiedzialność za słowa.  A pisanie to hipnoza.

Na pytanie, czy miejsce zamieszkania ma wpływ na twórczość, odpowiedział, że w pisaniu  jest to obojętne, gdzie się mieszka. Tworzenie to pewne predyspozycje.

W przyszłości chciałby wrócić do puszczy i tam zamieszkać. Natura dla niego, to nie równo zasadzone szpalery drzew… Na pewno chciałby tam…  złożyć swoje kości.

Planuje też zająć się prozą, w której zamierza opisać swoje fascynacje podróżami, których w przeszłości trochę było.

W czasie spotkania przeczytał też kilka swoich utworów z promowanego tomiku.

A my słuchaliśmy przy urodzinowych (?)  ciasteczkach i owocach cytrusowych…

Ewa Rutkowska

1,347 total views, 2 views today

Z okazji 30. rocznicy śmierci cygańskiej poetki Bronisławy Wajs – Papuszy Archiwum Państwowe Oddział gorzowski oraz Stowarzyszenie Twórców i Przyjaciół Kultury Cygańskiej przygotowały konferencję pt. „Papusza – biografia i dziedzictwo”. Zaprezentowano także wystawę zdjęć i dokumentów dotyczących życia i twórczości poetki. 

Referaty wygłosili m.in. dyrektor AP dr Dariusz Rymar, który zaznaczył, że Papusza doczekała się obszernych biografii, audycji radiowych a także filmu, natomiast w literaturze nadal trwa dyskusja na temat jej życia. Dyrektor rozwiał wątpliwości dotyczące daty narodzin cygańskiej poetki. W opracowaniach biograficznych, a nawet w „Encyklopedii Gorzowa” autorstwa Jerzego Zysnarskiego pojawiają się różne daty i miejscowości z tym związane – mówił dyrektor Rymar. Tymczasem z odpisu aktu chrztu przechowywanego w Archiwum Państwowym w Zamościu, a obecnie znajdującym się w zasobach Archiwum Gorzowskiego wynika jednoznacznie, że Bronisława – późniejsza poetka Papusza urodziła się 17 sierpnia 1908 roku o godz. 5.00 rano w Sitańcu koło Zamościa woj. Lubelskie. Chrzest odbył się w tym samym dniu o godz. 16. . Matką była 20-letnia niezamężna Katarzyna Zielińska. Tę datę narodzin jak i datę śmierci 8. lutego 1987 r. dyrektor Rymar zaliczył do bezspornych metrykalnych danych dotyczących Papuszy.

Prelekcję wygłosili także pracownicy Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zbigniewa Herberta, Leszek Bończuk ze Stowarzyszenia Twórców i Przyjaciół Kultury Cygańskiej. Były wiceprezydent Gorzowa Wlkp. Janusz Dreczka – znawca kultury cygańskiej przygotował projekcję o życiu romskiej poetki oraz jej adoptowanym synu. Na temat powstawania pierwszej gorzowskiej publikacji o Papuszy mówiła jej autorka Krystyna Kamińska. Wykład pt. „ Od napiętnowanej do Bohaterki” wygłosił dr Piotr Krzyżanowski – cyganolog. Wiele miejsca poświęcono poecie Jerzemu Ficowskiemu, dzięki któremu poezja Papuszy została wydana.

Spokrewniony z Papuszą Edward Dębicki wspominał dzieciństwo spędzone w taborze cygańskim i późniejsze osiadłe już życie w Gorzowie. Mówił, że jego ciotka – Papusza była skromną, serdeczną kobietą i bardzo dobrze wróżyła. Nigdy, wbrew przekazom filmowym nie żyła w nędzy. Żyła po cygańsku, ale nie w nędzy. Tak jak każdy Cygan troszczyła się o swój dom, którym dla niej był Gorzów, nawet o ławeczki w parku Róż, zbrudzone przez ptaki. 

Aby zrozumieć dusze Romów, trzeba wiedzieć czym było dla Cyganów taborowe życie – powiedział w rozmowie z milpress Edward Dębicki – poeta i kompozytor. Myśląc Papusza – powiedział Dębicki, przywołuję we wspomnieniach tabor, bo to była cała nasza  rodzina. A rodzina jest najważniejsza. Dębicki podkreślił, że olbrzymie znaczenie w życiu Cyganów ma wiara i chociaż nie są oni zbyt praktykujący, każdy Cygan w domu ma kącik modlitewny ze świętym obrazem, a w piosenkach i w poezji często mówi się o Bogu – powiedział Dębicki, przypominając, że wielu Romów a także brat Papuszy, którego nazywaliśmy „bielakiem” bo miał blond włosy, również tworzyli piękne wiersze. Jednak wyobraźnia Papuszy jest niezastąpiona, ona miała swój świat i w nim się twórczo realizowała”.

Ks. dr Ryszard Tomczak – proboszcz parafii z Witnicy, biorący udział w konferencji powiedział w rozmowie z milpress, że jest zafascynowany poezją romskiej poetki ale niestety jej nie rozumie. Były rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Paradyżu i autor książek wyjaśnił, że wiersze Papuszy są piękne, jednak aby je dobrze odebrać trzeba poznać i zrozumieć na czym polegało życie w cygańskim taborze, z którym przez wiele lat wędrowała Bronisława Wajs

Kazimierz Kukorowski mówił, że tablica poświęcona Papuszy została powieszona 30 czerwca 2006 r. o godz. 17 na budynku przy ul. Kosynierów Gdyńskich 20, gdzie w latach 1958-1983 mieszkała Papusza. Choć na tablicy jak wyjaśniał Kukorowski, nie z jego winy wyryta jest błędna data 1953. Wtedy Papusza mieszkała przy ul. Młyńskiej, ale ponieważ źle się tam czuła w nowym budownictwie, przeniosła się do tej właśnie przedwojennej kamienicy. Okazją, choć nieco przesuniętą  było 50-lecie Teatru Terno, obchodzone w 2005 r. 

Na domu, w którym mieszkała Papusza przy ul. Kosynierów Gdyńskich w Gorzowie Wlkp. znajduje się pamiątkowa tablica, przed Wojewódzką i Miejską Biblioteką Publiczną znajduje się rzeźba Papuszy autorstwa gorzowskiej artystki Zofii Bilińskiej, taka rzeźba jest także w holu biblioteki. Przed wejściem do biblioteki na ścianie od strony Parku Róż również znajduje się pamiątkowa tablica.

Helena Tobiasz, Wanda Milewska

 

1,974 total views, 1 views today